اندیشه دینی (22516123)(77)pp. 99-126
یکی از دغدغههای فیلسوفان در طول تاریخ اندیشهی فلسفی، پاسخگویی به پرسش از چیستی و هستی زمان و مکان بوده و هست. به همینمنظور در این پژوهش سعی بر آن است تا مسأله‌ی فضا و زمان در حکمت صدرایی و ارتباط آن با پیامدهای حاصل از فیزیک جدید تبیین شود و افزون بر مقایسه‌ی تحلیلی دو دیدگاه، ابعاد جدیدی از این مسأله‌ی پیچیده و مبهم اشاره گردد. نگاه صدرا به مسأله‌ی زمان با توجه به مبانی تفکر او در وجودشناسی به ویژه حرکت جوهری، سازگاری بهتری با یافتههای جدید فیزیکدانان چون اینشتن دارد. از مهمترین دستآوردهای این مقاله، با توجه به نگاه هستیشناسی صدرالمتالهین از زمان، دستیابی به نگاهی جامعنگر و با دامنهای وسیع به مسأله‌ی فضا - زمان است که دیدگاه فضا - زمان نظریهی نسبیت را پوشش میدهد و با توجه به مسأله‌ی زمان مشترک، الگویی اتصال و یکپارچگی عالم طبیعت را با ابعادچهارگانه به تصویر میکشد. روش مورد استفاده در این پژوهش اسنادی – تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانهای است. آثار اصلی صدرالمتألهین و پژوهشهای اینشتن در نظریه نسبیتمنبع این پژوهش است.امید است این نگرش افزون بر آشکارسازی زوایای فلسفی مسأله‌ی زمان، بتواند راهگشای انکشاف ابعاد جدیدتری برای فیزیکدانان باشد.
